14 maddede Çin tarihi

1. Çin tarihinde ilk önemli krallık, MÖ 16. yüzyılda Shang hanedanı döneminde kurulmuştur. Daha sonra Zhou hanedanı, Shang hanedanını tahttan indirerek yerine geçti. Bu kez prensler, Zhou hanedanına karşı ayaklandılar ve yönetimi ele geçirdiler. Zhou hanedanı ise doğuya sürüldü.

2. MÖ 481 ile MÖ 221 yılları arasındaki döneme “Savaşan Devletler Dönemi” adı verilmektedir. Bazı prensler işgal ettikleri yerlerde yönetimlerini oluşmuşlardı. Bu prenslerin başındaki yedi devlet sürekli olarak birbirleriyle savaştı.

3. MÖ 221’de Kin Kralı Zheng, prensliklerden oluşan ve merkezi yönetimi zayıf olan Çin’i birleştirmeyi başardı. Böylece Çin’in ilk imparatoru olmuş oldu.

4. Çin’de günümüzde de etkisi belirgin bir şekilde görülen Konfüçyüsçülük, MÖ 2. yüzyıldan itibaren devletin resmi felsefesi olarak yerleşti.

5. MÖ 206’da Kin hanedanlığı yıkıldı. Daha sonra yaklaşık 400 yıl sürecek Han hanedanlığı dönemi başladı. Han hanedanı, ülkede önemli bir değişim sağladı. Bu dönemle birlikte Budizm’in etkisi de görülmeye başlanmıştır. Han hanedanlığının bitmesiyle birlikte ülkede merkezi yönetim yine zayıfladı ve ayrı krallıklar ortaya çıktı.

6. Tang hanedanı ülkenin sınırlarını yeniden eski sınırlarına kavuşturdu, ancak iç çatışmalardan dolayı çöktü. 1211 yılında Çin’de Moğol egemenliği başladı. Moğol egemenliğine son veren Ming hanedanı oldu.

7. Çin hükümetinin İngilizlerden ithal edilen afyonu yasaklaması üzerine iki ülke arasında Afyon Savaşları yaşandı. İngilizler her iki savaşta da Çin’i yenilgiye uğrattı. Bu savaşların sonucunda Çin, afyon ithaline izin vermek ve limanlarını Avrupa ülkelerine açmak zorunda kaldı.

8. Çin, 1894 yılında Kore üzerinde denetim kurmak amacıyla Japonya ile savaştı. Fakat savaşta yenildi.

9. 1900 yılında Batı ülkelerinin Çin üzerindeki etkisine bir tepki olarak Boxer Ayaklanması başladı. Ayaklanmayı bastırmak için ABD, İngiltere, Fransa, İtalya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Japonya, Almanya ve Rusya uluslararası bir ordu kurdu. Ayaklanma bastırıldı ve Pekin ele geçirildi.

10. 1911 yılında cumhuriyet ilan edildi. 1916’da başlayan iç savaş, 1928 yılına kadar sürdü.

11. 1928 yılında Çan Kay-şek liderliğinde Milliyetçi Halk Partisi yönetime geldi. 1946 yılında milliyetçiler ile komünistler arasında iç savaş başladı ve 3 yıl sürdü. Bu iç savaştan komünistler galip geldi. 1949 yılında Mao Zedong Çin Halk Cumhuriyeti’ni ilan etti. Çan Kay-şek ise Tayvan’a kaçtı.

12. 1965 yılında Mao tarafından “Kültür Devrimi” ilan edildi. 1976 yılında ise Mao hayatını kaybetti.

13. 1989 yılında başta öğrenciler olmak üzere halkın yoğun katılımı ile yönetime karşı Tiananmen Meydanı‘da gösteriler düzenlendi. Güvenlik güçleri gösterileri şiddetle bastırdı ve çok sayıda kişi hayatını kaybetti.

14. 1993 yılında planlı ekonomiden “sosyalist piyasa ekonomisi“ne geçildi.