Hamas hakkında merak edilenleri 4 başlıkta sizler için derledik. Bu 4 başlıkta şu sorulara cevap bulabileceksiniz: Hamas nedir? Hamas ne zaman kuruldu? Hamas lideri kimdir? Hamas ve El-Fetih arasındaki fark nedir? Hamas’ın siyasi eğilimleri nedir? Hamas’ın yeni siyaset belgesinde neler var?
1. Hamas nedir?
Hamas, Arapça “Harakat al-Muqawama al-Islamiya” (İslami Direniş Hareketi) kelimelerinin baş harflerinden meydana gelmektedir.
2. Hamas ne zaman kuruldu?
Hamas, 1987 yılında Şeyh Ahmet Yasin tarafından Mısır’daki Müslüman Kardeşler Hareketinin Filistin örgütlenmesi olarak kuruldu. Bu durum kuruluş sözleşmesinde de açık bir şekilde ifade edilmiştir. Kuruluşunda yer alan diğer iki önemli isim ise Dr. Abdülaziz Er Rantisi ve Dr. Mahmud Ez Zehhar’dır.
Hamas, 1987 yılında kurulmuş olsa da Müslüman Kardeşler Hareketinin Filistin’deki etkinliği 1945 yılına kadar uzanıyor.
Hamas kuruluş sözleşmesini 18 Ağustos 1988 tarihinde yayımladı. Sözleşmede, Filistin topraklarından hiçbir şekilde vazgeçilmeyeceği ve Filistin sorununun ancak cihadla çözülebileceği vurgulanmakta.
Hareketin lideri Şeyh Ahmet Yasin, 22 Mart 2004 tarihinde İsrail tarafından yapılan roketli saldırı sonucunda hayatını kaybetti.
3. Hamas’ın siyasi eğilimleri
Hamas, Filistin topraklarında Yahudilerin herhangi bir hakka sahip olduğunu kabul etmiyor. İsraillilerle yapılacak barış görüşmelerini ise zaman kaybı olarak görüyor.
Hamas, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) ile İsrail arasında gerçekleşen 1991 Madrid Konferansı ve 1993 Oslo Anlaşması‘nın yanlış olduğunu düşünüyor ve karşı çıkıyor. Hareket, Filistin topraklarının bir parçasında dahi İsrail egemenliğini kabul etmeyi ihanet olarak görüyor.
Hareket, 1993 yılındaki Oslo Anlaşması’nın ardından intihar eylemlerine ağırlık verdi.
4. FKÖ ve Hamas
FKÖ, Filistin mücadelesinde laik milliyetçiliğe sahipken, Hamas programını ve eylem çağrısını İslami terimler çerçevesine oturtmuştu. Hamas’ın kuruluş belgesinde, Filistin toprağı İslami vakıf olarak belirtiliyor ve böylece hiçbir parçası terk edilemez ya da verilemez oluyordu. Bu tanım, Hamas’ın FKÖ tarafından benimsenen iki-devletli çözümü kabulüne imkan bırakmamaktaydı.(1)
Hamas, 2006 yılındaki parlamento seçimlerini büyük bir sürpriz yaparak kazandı. İsmail Haniye‘nin başkanlığında bir hükümet kuruldu. Bu seçim sonucunda Hamas, Fetih hareketinin Filistin siyasetindeki tekelini de kırmış oldu.
5. Yeni siyaset belgesi
Hamas lideri Halid Meşal, Katar’da 1 Mayıs 2017 tarihinde Hamas’ın kuruluş sözleşmesinin ardından ilk siyaset belgesini açıkladı. Burada kuruluş sözleşmesine göre ideolojiden daha uzak bir dil kullanılmıştır.
Kuruluş sözleşmesinde ağırlıklı olarak Kur’an ayetleri ve hadislere yer verilirken, yeni siyaset belgesinde yer alan 42 maddede ayet ve hadis kullanılmamıştır.
Ayrıca yeni siyaset belgesinde Müslüman Kardeşler Hareketine bağlılık ifadesine de yer verilmemiştir.
(1) William L. Cleveland, “Modern Ortadoğu Tarihi”, İstanbul, Agora Kitaplığı, 2008, s.552
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.