5 maddede Srebrenitsa katliamı ve yaşananlar

Yakın tarihteki en büyük trajedilerden biri olan Srebrenitsa katliamının üzerinden 23 yıl geçti. Peki Avrupa’nın göbeğinde ve herkesin gözü önünde böylesi bir katliam nasıl meydana geldi?

1. Srebrenitsa Katliamı ya da Srebrenitsa Soykırımı, Yugoslavya İç Savaşı sırasında Ratko Mladiç komutasindaki Sırp ordusunun Birleşmilş Milletler’in güvenli bölge olarak ilan ettiği Srebrenitsa’ya girerek en az 8.372 Boşnak’ın öldürdüğü katliama verilen addır.

2. Srebrenitsa, Birleşmiş Milletler’in Nisan 1993 tarihli 819 ve 824 sayılı kararı ile güvenli bölge ilan edilmişti. Buradaki BM Barış Gücü Hollandalı askerlerden oluşmaktaydı. Sırpların kente girmesi üzerine yüzlerce Boşnak, Hollanda’nın denetimdeki karargaha sığındı. Ancak Sırp güçler kampı kuşatınca Hollandalı Komutan Thom Karremans kendilerine sığınan yüzlerce Boşnak’ı Sırplara teslim etti. Bu olayın hemen ardından ise Karremans’ın emriyle Hollandalı askerler şehri terk etti.

3. BM’nin şehri güvenli bölge ilan etmesinden dolayı Bosna Hersek Ordusu da silahsızlandırılmıştı. Tüm ağır silahlar şehir dışına çıkarılmıştı. NATO’nun bu katliam sırasında müdahil olmaması konusunda Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı ‘Bilge Kral’ Aliya İzzetbegoviç, bir röportajında şunları söylemekte: “Srebrenitsa, BM güvenli bölgesi ilan edildiğinde bizler, BM Barış Gücü’nün hava desteği isteme yetkisi kullanacağına inanmıştık. Bu yapılabilirdi ve yapılmalıydı. ”

4. ABD’li general Joulwan, bir röportajında şunu söylemekteydi: “Daha kararlı olabilseydik, Srebrenica trajedisi önlenebilirdi.” Gerçekten de Sırp güçleri Srebrenitsa’ya girdiğinde NATO tarafından bir müdahale yapılsaydı, bu katliam engellenebilirdi.

5. Uluslararası Adalet Divanı, Srebrenica’da yaşananları “soykırım” olarak nitelendirildi. Sırp komutan Ratko Mladiç’e 2017 yılında müebbet hapis cezası verildi. Bosnalı Sırpların eski lideri olan Radovan Karadzic, 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Eski Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milosevic, yargılanması sürerken tutuklu bulunduğu cezaevinde öldü. Boşnak sivillerin Sırplara teslim edilmesinden dolayı Hollanda suçlu bulundu.