5 soruda İdlib: Bölgede neler oluyor?

Suriye’nin İdlib eyaletinde rejim unsurları tarafından yapılan saldırı sonucu 5 asker ile 3 sivil personel şehit oldu. 

1. İDLİB NEREDE?

Suriye’nin kuzeybatısında ve Türkiye’nin sınırında yer alan İdlib, Suriye’nin eyaletlerinden biridir. 

Suriye’nin önemli tarım merkezlerinden olan eyaletin 2011 yılında başlayan iç savaş öncesi 1,5 milyona yakın nüfusu vardı.

2011 yılında başlayan iç savaşın ardından İdlib, en çok göç alan şehir oldu. 

2. 2011 YILINDAN BU YANA NELER YAŞANDI?

İdlib, 2011 yılında başlayan iç savaş sırasında en kritik yerlerden biri oldu.

İç savaşın başlangıcında Özgür Suriye Ordusu’nun (ÖSO) kontrolüne geçen eyalet, bir süre sonra rejim güçlerince geri alındı. 

2015 yılında ise El Nusra öncülüğünde kurulan ve kendilerini “Fetih Ordusu” olarak adlandıran koalisyon güçlerinin hakimiyeti altına girdi.

Bu tarihten sonra çeşitli silahlı örgütlerin kontrolünde olan bölgede, birtakım güç mücadeleleri yaşanacaktı. Bu güç mücadelesinde üstünlük sağlayan örgüt El Nusra uzantılı Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) oldu.

El-Kaide ile bağlantısı olan HTŞ’nin kurucusu Ebu Muhammed el-Cevlani’dir. Örgütün yaklaşık 30 bin savaşçısı olduğu tahmin ediliyor. 

Öte yandan bölgede Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) çatısı altında bulunan Ulusal Özgürleştirme Cephesi de bulunuyor. 11 silahlı örgütten oluşan Ulusal Özgürleşme Cephesi’nin yaklaşık 30 bin savaşçısı olduğu düşünülüyor. 

3. RUSYA VE REJİM İÇİN ÖNEMİ NEDİR?

İdlib, rejim için hayati bölgelerden biri. Önemli bir sahil kenti olan Lazkiye ile Halep arasındaki bağlantının kurulması adına İdlib’in kontrol edilmesi şart. 

Rusya, Lazkiye bölgesinde bulunan Hmeymim Hava Üssü’ne yapılan saldırıların kaynağı olarak İdlib’i işaret ediyor. Dolayısıyla kendisine yönelik tehdidi ortadan kaldırmak için bölgenin rejim güçlerinin hakimiyetine geçmesini istiyor. 

4. TÜRKİYE İÇİN ÖNEMİ NEDİR?

Türkiye’yi en çok endişelendiren konu bölgede çatışmaların şiddetlenmesi sonucunda yeni bir göç dalgasıyla karşı karşıya kalma ihtimalidir. 

2017 yılında Türkiye, Rusya ve İran arasında Astana’da yapılan anlaşma çerçevesinde bölgede ateşkesi gözleyecek gözlem noktaları kurulması kararlaştırıldı. 

5. UZMANLAR NE DİYOR?

‘Bugün itibariyle İdlib Suriye’den daha çok Türkiye’nin sorunu haline gelmiştir’

Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın, CNN Türk canlı yayınında İdlib’deki son gelişmeleri değerlendirdi. İşte Caşın’ın değerlendirmesi:

Putin ve Erdoğan’ın defalarca görüşmesine karşın Suriye ordusu bize karşı olan saldırılarını sürdürüyor. Şu tespiti yapmakta fayda var: Türk ordusunun bulunduğu bölge, uluslararası hukuk açısından Birleşmiş Milletler’in (BM) yapması gereken barışı koruma kuvvetidir. Ayırca Suriye topraklarının garantörü konumunda bir askeri güçtür. Bir işgal kuvveti olmayıp buradaki sivilleri korumayı amaçlamaktadır.

İdlib’deki durum son derece kritik. Burada Rusya yanlış yapıyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) karşı rejim kuvvetlerini durdurmak Rusya’nın görevidir. Tam aksine Rus Hava Kuvvetlerinin bu saldırılara iştirak etmesi Türkiye-Rusya ilişkilerine büyük darbe vurmaktadır.

İstanbul Aydın Üniversitesi öğretim üyesi Naim Babüroğlu’nun Habertürk TV’de yayınlanan Gün Ortası programında yaptığı değerlendirme şöyle:

İdlib, 130 kilometrelik sınır sebebiyle Türkiye için önemli. Öte yandan İdlib’in istikrarsız duruma gelmesi sıranın Afrin’e gelmesine de neden olacaktır. Türkiye’nin Afrin’deki varlığı da sorgulanacaktır. Bunun için Türkiye İdlib’deki gözlem noktalarının kendisinde kalmasında ısrar ediyor. Bugün itibariyle İdlib Suriye’den daha çok Türkiye’nin sorunu haline gelmiştir. Çünkü, Türkiye ile Rusya’yı karşı karşıya getirmiştir.