Adnan Menderes, 1899 yılında Aydın‘ın Koçarlı ilçesinde dünyaya geldi. Tam adı Ali Adnan Ertekin Menderes‘tir. Babası İbrahim Ethem Bey, annesi ise Tevfika Hanım’dır. Ailesi Kırım Tatarı bir göçmendi. Babası ve annesini küçük yaşta kaybetmesinden dolayı babaannesi Fitnat Hanım tarafından büyütüldü.
Öğrenim hayatına İttihat ve Terakki İdadisi‘nde başlayan Adnan Menderes, daha sonra Amerikan Koleji‘ne gitti. Birinci Dünya Savaşı başlayınca askere çağrıldı. Yedeksubay olarak eğitim gördü, ancak sıtma hastalığından dolayı cepheye gidemedi. Kurtuluş Savaşı‘na katıldı ve İstiklal Madalyası aldı.
Mendres’in siyasi hayatı Fethi Okyar’ın kurduğu Serbest Cumhuriyet Fırkası‘nda başladı. Burada Aydın İl Başkanı olarak görev yaptı. Bir süre sonra Serbest Cumhuriyet Fırkası kapatılınca siyasi hayatını Cumhuriyet Halk Partisi‘nde (CHP) sürdürdü.
1931 yılında yapılan seçimlerin sonucunda CHP’den Aydın Milletvekili olarak Meclis’e girdi. Artık meclisin en genç milletvekillerinden biri olmuştu. Meclis’te siyasi faaliyetlerini sürdüren Menderes, bir yandan da eğitimini sürdürmeye karar verdi. 1935 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi‘nden mezun oldu.
12 Haziran 1945 tarihinde Celal Bayar, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan’la birlikte Saraçoğlu Hükümeti’nin gündeme getirdiği Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu‘nu Dörtlü Takrir vererek eleştirdi. Bu olayın ardından diğer üç isimle birlikte CHP’den ihraç edildi.
CHP’den ihraç edilen üç isimle birlikte 1945 yılında Demokrat Parti‘yi kuran Adnan Menderes, hemen ertesi yıl yapılan seçimlerde Kütahya Milletvekili seçilerek tekrardan Meclis’e girdi.
1950 seçimlerini Demokrat Parti’nin kazanmasıyla birlikte başbakanlık koltuğuna oturdu. Seçim sonucuna göre Demokrat Parti yüzde 52 oranında oy alırken, CHP yüzde 39 oy almıştı. Başbakanlığı döneminde yaptığı en dikkat çekici icraatlardan biri, paralara, mevcut cumhurbaşkanının resminin basılması uygulamasına son vererek, Mustafa Kemal Atatürk’ün resminin basılmasını uygulamaya koymasıydı. Diğer önemli bir icraatı ise ezanın Arapça okunmasını serbest bırakmasıydı.
17 Şubat 1959 tarihinde Kıbrıs görüşmeleri için Londra’ya gittiği sırada bindiği uçak düştü ve kazadan hafif yaralı olarak kurtuldu. İkiye bölünen uçakta Menderes’i, Sakarya Milletvekili Rıfat Kadızade dışarı çıkartmıştı.
27 Mayıs darbesinin ardından tutuklanarak Yassıada’ya götürüldü. Yüksek Adalet Divanı tarafından idam cezasına çarptırıldı. Adnan Menderes, 17 Eylül 1961 tarihinde Yassıada’da idam edildi.
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.