Avrupa ordusu nedir? Avrupa’da ortak bir ordu kurmanın tarihsel gelişimi nasıl oldu? Hangi ülkeler destekliyor, hangi ülkeler karşı çıkıyor?
Avrupa ordusunun ilk örneği: Batı Avrupa Birliği
Avrupa’da ortak savunma düşüncesinin temelleri, 1948 yılında imzalanan Brüksel Antlaşması ile birlikte kurulan Batı Avrupa Birliği‘ne (BAB) kadar geri gitmektedir. Fakat bu örgüt, hemen ertesi yıl NATO’nun kurulmasıyla önemini kaybetmiştir.
Uzun bir süre etkisiz kalan BAB’ın tekrardan gündeme gelmesi 1984 yılındaki Roma Deklarasyonu ile oldu. Bunda Fransa ve Almanya’nın çabaları etken oldu.
1991 yılındaki Maastrict zirvesinde tüm Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerin aynı zamanda BAB üyesi olması kararlaştırıldı. Öte yandan Avrupa Ortak Savunma ve Güvenlik Politikasının geliştirilmesi konusunda anlaşmaya varıldı.
AB, uzun yıllar boyunca işlevsiz olan BAB’ı kendisine bağlayarak canlandırmayı amaçlıyordu. Avrupa ordusu kurulması yolunda önemli bir adım atılmışsa da bu yapı, NATO’ya bağımlı olmaktan kurtulamadı.
BAB, 1997 yılında Amsterdam‘da gerçekleştirilen zirvede AB’nin güvenlik örgütü olarak kabul edildi.
BAB ve NATO
BAB, NATO’nun müdahale etmediği krizlere onun izniyle müdahale etme hakkını elde etti. Daha sonra ise BAB feshedilerek tamamen AB’nin içine alındı.
1999 yılındaki Helsinki zirvesinde 60 bin kişilik Avrupa Acil Müdahale Gücü‘nün kurulması kararlaştırıldı. Ancak yine NATO’dan bağımsız değildi. Çünkü bu kuvvetin NATO’nun müdahale etmediği operasyonları üstleneceği kabul edildi.
PESCO
Görüleceği üzere yıllardır hayali kurulan ancak bir türlü gerçekleşmeyen, gerçekleşse bile tam anlamıyla bağımsız olamayan, Avrupa ordusu düşüncesi son yıllarda sıkça gündeme geldi.
AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, 2016 yılında Avrupa ordusu fikrini ortaya attı.
Bu konuda en ciddi adım ise Kasım 2017’de atıldı. AB’ye üye 23 ülke bir araya gelerek kısaca PESCO olarak adlandırılan “Yapılandırılmış Savunma İşbirliği Anlaşması“na imza attı. Bunun öncülüğünü yapan ülkeler Fransa ve Almanya’ydı. Fransa ve Almanya dışında anlaşmaya imza atan ülkeler şunlardı: Hollanda, Belçika, Lüksemburg, Avusturya, Yunanistan, Bulgaristan, Finlandiya, Polonya, Letonya, Çek Cumhuriyeti, Romanya, Slovakya, Hırvatistan, Slovenya, İtalya, İsveç, Güney Kıbrıs, Litvanya, İspanya, Macatistan ve Estonya.
28 üyeli AB’den 23 ülke anlaşmaya imza atarken, 5 ülke imza atmadı. Anlaşmaya imza atmayan ülkeler şunlar: İngiltere, Danimarka, İrlanda, Portekiz ve Malta.
Trump’ın NATO bütçesi konusunda Avrupa’ya eleştirisi
Söz konusu girişimin başlatılması, ABD Başkanı Donald Trump’ın Avrupa ülkelerini NATO bütçesine yeterince katkı vermediği konusunda eleştirdiği döneme denk gelmekte.
Nato nasıl bakıyor?
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Avrupa ülkelerinin girişimini memnuniyetle karşıladığını ve bunun ittifakı güçlendireceğini belirtmişti.
Macron tekrar gündeme getirdi
Geçtiğimiz Kasım ayında ise Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Avrupa ordusu kurulmasının gerekliliğine işaret etti.
Hangi ülke destekliyor, hangi ülke desteklemiyor?
Avrupa’da tek bir ordu kurulması düşüncesi, Avrupa ülkeleri arasında fikir ayrılıklarına neden oldu. Fransa, Almanya, İspanya ve İtalya gibi ülkeler bu fikri benimserken; İngiltere, Hollanda, Avusturya ve İrlanda gibi ülkeler ise bu fikre soğuk bakmakta.
Rusya ne diyor?
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise yaptığı açıklamada bu düşüncenin olumlu bir gelişme olduğunu belirtti.
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.