Cari açık nedir? Neden artıyor? Nasıl düşürülür?

Cari açık, ekonomi haberlerinde sıkça duyduğumuz bir kavram. Peki cari açık nedir? Nasıl hesaplanır? Cari açık neden yükselir? Nasıl düşürülür? İşte detaylar…

Cari açık nedir?

Ekonomist Seyfettin Gürsel, cari açığı şu şekilde tanımlıyor: “Bir ülkenin bir yıl içinde yurt dışına sattığı mal ve hizmetlerin toplam tutarı ile yurt dışından satın aldığı mal ve hizmetlerin toplam tutarı arasındaki fark, cari işlemler dengesini oluşturur. Eğer satın alınan mal ve hizmet tutarı satılan mal ve hizmet tutarından daha fazla ise, arasındaki fark ‘cari açık’ adını alır. Aksi durumda ise ‘cari fazla’ oluşur.

Türkiye ekonomisi, iç talebin düşmesi sonucu ithalatın büyük ölçüde azaldığı, buna karşılık TL’nin değer kaybı ile ihracatın arttığı kriz dönemleri hariç, yapısal olarak sürekli cari açık veren bir ekonomidir.

Kabaca döviz açığı demek olan cari açık aynı zamanda, iç tasarrufların yatırımları karşılamaya yetmediğini gösterir. Tasarruf açığı olarak adlandırılan aradaki fark, dış tasarruflarla (dış krediler + portföy yatırımları + doğrudan yabancı yatırımlarla) karşılanır. Makroekonomik açıdan cari açık ile dış tasarruflar özdeştir. Cari açık; kısa vadeli krediler, tahvil ve hisse senedi gibi portföy yatırımları (‘sıcak para’) ile finanse edilebildiği gibi, doğrudan yabancı yatırımlar ile de finanse edilebilir.” [1]

Cari açık neden artıyor?

Cari açığın en önemli nedeni ihracat rakamının ithalat rakamından düşük olmasıdır. Bunun için cari açığın indirilmesi, ithalatın azaltılıp ihracatın artırılmasıyla mümkün olabilir.

Cari açık nasıl düşürülür?

Cari açığı indirmek için uygulanabilecek politikalar şunlardır: Devalüasyon, daraltıcı para politikası ve daraltıcı maliye politikası.

Bu politikaların tam aksine ülkede cari açık varken genişletici para ve maliye politikası uygulanması, iç talebi daha da artıracak ve cari açığı olumsuz anlamda etkileyecektir.

Türkiye’nin cari açığı ne kadar?

Türkiye’nin 2017 yılında cari açığı 47.1 milyar dolar oldu.

[1] Seyfettin Gürsel, “Cari Açık”, Baskın Oran (ed.), Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Cilt 3 (2001-2012), 3. baskı, İstanbul, İletişim Yayınları, 2017, s. 59