Cezeri kimdir? Kısaca hayatı ve buluşları

Cezeri kimdir? Cezeri’nin buluşları ve çalışmaları nelerdir? Cezeri’nin hayatı, buluşları ve çalışmaları hakkında bilinmesi gerekenleri kısaca derledik.

Cezeri kimdir?

Sibernetik alanının en büyük dahisi olarak bilinen El-Cezeri, 1153 yılında Cizre’nin Tor mahallesinde dünyaya geldi. Camia Medresesi’ndeki eğitimini tamamladıktan sonra fizik ve mekanik alanlarına yönelerek çok sayıda buluşa imza attı.

Filli su saati, mumlu saatler, saz çalan robotlar ve tavus kuşlu ibrik gibi 60 makinenin mucidi olan Cezeri, dünyanın ilk sibernetik bilgini olarak kabul edilir. Yaptığı çalışmalar, günümüzdeki robot teknolojisinin temelini oluşturmuştur. “Mekanik Hareketlerden Mühendislikte Faydalanmayı İçeren Kitap” adlı eserinde 50’den fazla cihazın kullanım bilgilerini çizimlerle aktarmıştır. Bu eserinin günümüzde orijinal kopyası mevcut değildir. Ancak bilinen 15 kopyasından 5’i Topkapı ve Süleymaniye kütüphanelerinde, 10’u ise Avrupa’daki çeşitli müzelerde sergilenmektedir. 

Yaptığı çalışmalarla Leonardo da Vinci’ye ilham kaynağı olduğu düşünülen Cezeri, Artuklu hükümdarına takdim ettiği bir robot icat etmişti. Yaklaşık 30 yıl boyunca Diyarbakır’da Artuklu Sarayı’nda çalıştı. Saraydaki günlük işler için Cezeri’nin icat ettiği çok sayıda robotun kullanıldığı bilinmektedir. Dünya bilim tarihinin en önemli isimlerinden olan Cezeri, 1206 yılında hayatını kaybetti.

Cezeri’nin bazı buluşları

• Filli Su Saati
• Otomatik Çalışan Su Makinesi
• Saz Çalan Robot
• Abdest Otomatı
• Kandil Saati
• Tavus Kuşlu İbrik
• Yatay Eksenli Yel Değirmenleri
• İki Şamandıralı Fıskiye
• Kovalı Su Dolabı
• Suyu Yukarı Çıkarma Sistemi

Cezeri’nin günümüze ulaşan en eski el yazması eseri “Olağanüstü Mekanik Araçların Bilgisi Hakkında Kitap”tır. Bu eser günümüzde Topkapı Sarayı’nda sergilenmektedir.

Baykar Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar, 2019’un Ağustos ayında sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, ‘Türkiye’nin ilk milli uçan arabası’nın prototipini hazırladıklarını duyurmuştu. Bayraktar, bu araca “Cezeri” adının verildiğini belirtmişti.