CİA nedir?

Tam adı “Central Intelligence Agency” olan CİA, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) dış istihbarattan sorumlu kuruluşudur. Türkçe karşılığı “Merkezi Haberalma Örgütü“dür.

1947 yılında Truman döneminde kurulan CİA’nin merkezi Langey bulunmaktadır.

ABD’de CİA’nin öncülü olan kuruluş Türkçe karşılığı Stratejik Servisler Ofisi olan OSS‘dir. OSS’nin kuruluşunda İngiliz istihbaratının önemli katkıları olmuştur.

CİA, ABD Başkanı ile Milli Güvenlik Konseyi’ne karşı sorumludur. Organizasyon yapısı incelendiğinde, dört direktörlüğe sahip olduğu görülmektedir. Bunlar; İstihbarat Dairesi Başkanlığı, Operasyon Dairesi Başkanlığı, İdari İşler Dairesi Başkanlığı ve Bilim ve Teknoloji Dairesi Başkanlığı’dır.

CİA, dış ülkelerde çok sayıda operasyon gerçekleştirdi. Bu operasyonların içinde hedef ülkelerde darbeyle iktidarı değiştirmek de vardı. Bunlardan biri İran’da Muhammed Musaddık’ın 1953 yılında darbe ile görevinden uzaklaştırıldığı “Ajax Operasyonu“ydu. Musaddık, iktidara geldikten sonra İran’daki yabancı petrol şirketlerini millileştirmiş; bu durum ise ABD ve İngiltere’nin tepkisini çekmişti. 2009 yılında dönemin ABD Başkanı Barack Obama, ABD’nin Soğuk Savaş döneminde İran hükümetinin devrilmesinde rol aldığını itiraf etmişti. Obama’dan önce de 2000 yılında dönemin ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright, İran’daki darbeye ABD’nin karıştığını itiraf etmişti.

CİA, 2007 yılında İran tarafından terörist örgüt olarak ilan edilmiştir.

CİA ile FBI arasındaki fark nedir?

CİA, ABD’nin dış istihbarat örgütüdür. FBI ise iç güvenlik örgütüdür. FBI, Adalet Bakanlığı’na bağlı olarak görev yapmaktadır.