Çiçero (İlyas Bazna) kimdir?

İlyas Bazna… Ya da Arnavutça adı ile Elyesa Bazna. Daha çok “Çiçero” kod adı ile biliniyor. Tarihin en ilginç ve dikkat çekici casuslarından biri. Peki, Çiçero kimdir? Neler yapmıştır?

Çiçero kod adlı İlyas Bazna, 1904 yılında Yugoslavya’nın Priştine şehrinde dünyaya geldi. Ailesi, Birinci Dünya Savaşı başlamadan önce İstanbul’a taşındı.

Bir süre Fransa’nın İstanbul’da kurduğu işgal karargahında çalıştı. Daha sonra ise Fransa’ya gitti. Burada şan dersi alan İlyas Bazna, İstanbul’a döndükten sonra çeşitli eğlence yerlerinde çalıştı. Bir süre Yugoslavya elçiliğinde görev yaptı. Daha sonra ABD elçiliğinde çalıştıktan sonra, son olarak İngiltere diplomatik misyonunda çalışmaya başladı. İngiltere’nin Ankara Büyükelçisi Sir Hugh Knatchbull onu uşaklık yapması için yanına almıştı. Zaman içerisinde ona en yakın isimlerden biri olmuştu. Hayatını değiştiren gelişme de bu yakınlıktan dolayı ortaya çıkacaktı.

İkinci Dünya Savaşı’nda düşman kamplarda yer alan Almanya ve İngiltere arasında cephelerde kıyasıya bir mücadele yaşanmaktaydı. Böyle bir dönemde iki taraf için de karşı tarafın harekat planlarını öğrenebilmek oldukça önemliydi. Bazna, Almanya Büyükelçiliği’nde ataşelik yapan ve dönemin Alman istihbarat örgütü Abwehr’in önemli isimlerinden biri olan Ludwig Moyzisch‘e elindeki belgeleri satmak istedi. Bu olayla birlikte ajanlık serüveni de başlamış oldu.

Neden Çiçero denildi?

Markus Tullius Çiçero, Jül Sezar döneminde Roma’da yaşamış; senatörlük ve valilik görevlerinde bulunmuş biriydi. Ona bu ismin verilme sebebini Almanya’nın Ankara Büyükelçisi Franz von Papen, İngiliz istihbaratının isminden herhangi bir bağlantı kurmasını engellemek olarak gösteriyordu.

Çiçero, elçilikte çok sayıda gizli belgeye ulaşarak onların fotoğrafını çekti. Bu fotoğrafları gizlilik içerisinde Ludwing Moyzisch’e ulaştırdı.

Von Papen, anılarında İngiliz elçiliğinden çok kıymetli bilgilere ulaştıklarını anlatmakta. Bunlardan belki de en önemlisi İkinci Dünya Savaşı’nın en stratejik ve önemli harekatı olan “Normandiya Çıkarması”na ait planların ele geçirilmesiydi. Fakat Almanya bu bilgiye pek önem vermemişti.

Ludwing Moyzisch’in sekreteri olan Eliza Kapp’ın taraf değiştirerek ABD Büyükeçiliği’ne sığınmasından dolayı endişeye kapılarak İngiliz elçiliğindeki görevinden ayrıldı.

Çiçero, Alman istihbarat servisinden elde ettiği paralarla kendine yeni bir hayat kurmanın hayalini kurarken beklenmedik bir olayla karşılaşır: Almanya tarafından verilen paralar sahtedir.

Hayatının geri kalanını yoksullukla geçiren İlyas Bazna, 1970 yılında Münih’te hayatını kaybetti.