Divan-ı Hümayun nedir, üyeleri kimlerdir? Kısaca

Divan-ı Hümayun, Osmanlı Devleti’nin yönetiminde önemli bir konuma sahiptir. Peki, Divan-ı Hümayun nedir, üyeleri kimlerdir, özellikleri nelerdir? Divan-ı Hümayun hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.

Divan- Hümayun nedir?

Divan-ı Hümayun, Osmanlı Devleti’nde önemli devlet işlerinin görüşüldüğü en yüksek karar organı olarak tanımlanabilir. Günümüzdeki Bakanlar Kurulu’na benzer bir işleve sahiptir. İslam öncesi dönemde Türk devletlerindeki benzeri Kurultay‘dır. Divan-ı Hümayun, Orhan Gazi döneminde kurulmuştur.

Kuruluş yıllarında padişah başkanlığında toplanmaktayken, Fatih Sultan Mehmet döneminden kafes sistemi getirilmiştir. Böylece sadrazamlar padişahın yerini almış ve Divan’a başkanlık etmişlerdir. Bu durum sadrazamların güçlenmesine yol açmıştır. Divan’da son söz padişaha aitti. Bu yönüyle danışma kurulu niteliğindedir. İkinci Mahmut döneminde kaldırılmış ve yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kurulmuştur.

Divan-ı Hümayun üyeleri kimlerdir?

Padişah: Orhan Gazi’nin kurduğu dönemden Fatih Sultan Mehmet dönemine kadar padişahlar Divan’ın doğal başkanıdır. Fatih Sultan Mehmet döneminden itibaren ise başkanlık görevini sadrazamlar yürütmüştür.

Sadrazam (Vezir-i Azam): Padişahın mutlak vekili konumundadırlar. Fatih Sultan Mehmet döneminin itibaren Divan’a başkanlık etmişlerdir. Ayrıca, padişah sefere çıkmadığı zamanlarda Serdar-ı Ekrem unvanıyla ordunun başına geçerlerdi. Devletin en yüksek dereceli memurudur.

Vezirler: Sadrazamın yardımcısı olan vezirler, siyasi ve askeri konulardan sorumlu olmuşlardır.

Kazasker: İlmiye sınıfına mensup kazaskerler, eğitim ve adalet işleriyle ilgilenirlerdi.

Defterdar: Maliye işlerinden sorumludur.

Nişancı: Padişah adına yazılan belgelere padişahın tuğrasını çekerlerdi. Nişancıların ayrıca, fethedilen arazilerin tahrir defterine yazılması, tapu defterlerine işlenmesi, yabancı ülkelerle yapılan anlaşmaların takip edilmesi gibi görevleri de bulunmaktadır.

Reisülküttap: İlk zamanlar nişancıya bağlı olarak çalışmışlardır. 17. yüzyıldan sonra diplomasinin önem kazanmasıyla birlikte dışişlerinden sorumlu ayrı bir kurum haline gelmiştir.

Şeyhülislam: Divan’ın doğal üyesi değildi. Divan’da alınan kararların İslam dinine uygunluğunu inceler ve fetva verirdi.

Not: Bu yazımızda “Divan-ı Hümayun nedir, Divan-ı Hümayun üyeleri kimlerdir?” sorularının yanıtlarına kısaca yer verdik. Bu yazımız hakkındaki düşüncelerinizi yorum olarak paylaşabilirsiniz.