Doğu Akdeniz’de enerji savaşı: Türkiye sondaja başlıyor

Türkiye, yaklaşık 3,5 trilyon metreküp doğalgaz olduğu tespit edilen Doğu Akdeniz bölgesinde sondaj çalışmalarına başlıyor. 

KKTC Dışişleri Bakanı Kudret Özersay tarafından yapılan açıklamaya göre, Barbaros Hayreddin Paşa sismik arama gemisi KKTC’nin belirlediği alanlara intikal etti.

KKTC adına Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na (TPAO) lisans verdiklerini belirten Özersay, bu işlemin Kıbrıs Rum Yönetimi’nin Amerikan ve İtalyan firmalarına lisans vermesinden farklı bir durum olmadığına işaret etti.

Özersay, Kıbrıs Rum Yönetimi’nin halihazırda yaptığı gibi sondaj çalışmalarına başlayacaklarını ifade etti.

Peki, Doğu Akdeniz bölgesindeki enerji kaynakları için Türkiye ve diğer aktörler arasında bugüne kadar neler yaşandı?

Doğu Akdeniz’de enerji denklemi 

Doğu Akdeniz’de enerji konusundaki gelişmeler, yakın bir zamanda hareketlendi. 2000’li yılların başında Güney Kıbrıs Rum Yönetimi tarafından petrol ve doğalgaz arama girişiminde bulunulmuşsa da Türkiye’nin tepkisi sonucunda ileri boyuta taşınamadı.

2003 yılında Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ile Mısır arasında Münhasır Ekonomik Bölge Anlaşması imzalandı. Türkiye, Birleşmiş Milletler’e farklı zamanlarda nota göndererek bu anlaşmayı tanımadığını bildirdi. 2006 yılında Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hak ve menfaatlerini korumak için Akdeniz Kalkanı Harekatı düzenlendi.

6 soruda Münhasır Ekonomik Bölge

GKRY, 2007 yılında 13 adet arama ruhsat sahasını satışa çıkardı. Buna karşılık Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK), sismik araştırma yapan gemilere müdahale ederek bölgeden uzaklaştırdı. Aynı yıl GKRY, Fransa ile “Savunma ve Askeri İşbirliği Anlaşması” imzaladı.

2003 yılında Mısır’la MEB Anlaşması yapan GKRY, 2007 yılında Lübnan’la da MEB Anlaşması yaptı. Türkiye, Lübnan’a yaptığı diplomatik girişim sonucunda anlaşmanın yürürlüğe girmemesini sağladı.

2010 yılında Türkiye ile ilişkileri bozulan İsrail, GKRY ile yakınlaşarak Doğu Akdeniz’de petrol ve doğalgaz konusunda işbirliği sağladı. Ardından Yunanistan’la da işbirliği sağladı. Doğu Akdeniz’den çıkarılacak petrol ve doğalgazın Yunanistan aracılığıyla Avrupa’ya gönderilmesi planlanıyordu.

2011 yılında GKRY tarafından Amerikan Noble Energy şirketine sondaj hakkı verildi. Buna karşılık KKTC’de TPAO’ya aynı alanda arama ruhsatı verdi.

30 Mayıs 2018 tarihindeki Milli Güvenlik Kurulu bildirisinde, Türkiye’nin Doğu Akdeniz üzerindeki girişimler karşısında uluslararası antlaşmalardan doğan haklarını sonuna kadar kullanmakta tereddüt etmeyeceği belirtildi.