Halit Ziya Uşaklıgil kimdir?

Halit Ziya Uşaklıgil kimdir? Kısaca hayatı ve eserleri

Türk edebiyatının unutulmaz romancılarından Halit Ziya Uşaklıgil, 1866 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Babası Hacı Halil Efendi, annesi ise Behiye Hanım’dır.

Öğrenim hayatına Mahalle Mektebi’nde başladı. Daha sonra Fatih Askeri Rüştiyesi‘ne kaydoldu. 1877 yılında başlayan Osmanlı-Rus Savaşı nedeniyle babasının ekonomik durumu kötüleşince İzmir’e dedesinin yanına taşındılar. Öğrenimini İzmir’de sürdüren Halit Ziya Uşaklıgil, okuldan fırsat bulduğu zamanlarda dedesinin konağında bulunan kütüphanede zaman geçiriyordu. Bu dönemde Fransızcasını da geliştirdi ve çeviriler yapmaya başladı. Fransız edebiyatını yakından inceledi.

“Deniz Danası” başlığını taşıyan ilk yazısı, Recaizade Mahmut Ekrem‘in de yazarları arasında bulunduğu Hazine-i Evrak adlı dergide yayımlandı. 1884 yılında iki arkadaşıyla birlikte “Nevruz” adında bir dergi çıkardı.

1885 yılında “Garbdan Şarka Seyyale-i Edebiye: Fransa Edebiyatının Numune ve Tarihi” adlı ilk kitabı yayımlandı. İstanbul’a giderek Hariciye Nezareti’nde görev almak istemişse de kabul edilmemiştir. Bunun üzerine İzmir’e dönerek Fransızca öğretmenliği yapmaya başladı.

1886 yılında “Hizmet” adında bir gazete çıkarmaya başladı. “Ferdi ve Şürekası“, “Bir Ölünün Defteri” ve “Nemide” adlı yapıtlarını bu gazetede yayımladı.

1888 yılında Fatma Memnune Hanım ile evlendi ve bu evliliğinden 6 çocuğu dünyaya geldi. 1893 yılında İstanbul’da bulunan Reji Genel Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı. Burada edebi çalışmalarını sürdüren Halit Ziya Uşaklıgil, Servet-i Fünun dergisinin yazarları arasına katıldı.

İlk önemli romanı olarak kabul edilen “Mai ve Siyah“, 1897 yılında Servet-i Fünun dergisinde yayımlandı. Batılı anlamda ilk roman olarak kabul edilen “Aşk-ı Memnu” ise 1900 yılında yayımlandı.

Hüseyin Cahit Yalçın’ın bir yazısı gerekçe gösterilerek Servet-i Fünun dergisi kapatılınca, Ayastefanos’a yerleşti. Tevik Fikret‘in yaptığı gibi inzivaya çekildi.

İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinin ardından edebi çalışmalarına tekrardan hız verdi. Bir dönem Darülfünun’da ders verdi.

Osmanlı Devleti’nde kurulan ilk konservatuvar olan Darülbedayi’de edebi kurul üyesi olarak görev yaptı.

Cumhuriyetin ilan edilmesinin ardından Son Posta ve Cumhuriyet gazetelerinde yazarlık yaptı.

Halit Ziya Uşaklıgil, 27 Mart 1945 tarihinde hayatını kaybetti.

Romanlarında oldukça ağır bir dil kullanan Halit Ziya, cumhuriyetin ilan edilmesiyle birlikte dilde sadeleştirme hareketinden etkilenerek eserlerini sadeleştirmiştir.

ESERLERİNDEN BAZILARI

Roman

Aşk-ı Memnu

Mai ve Siyah

Kırık Hayatlar

Nemide

Sefile

Bir Ölünün Defteri

Ferdi ve Şurekası

Hikaye

Bir Yazın Tarihi

Solgun Demet

Kadın Pençesi

Anı

Saray ve Ötesi

Kırk Yıl

Bir Acı Hikaye