IMF: Nedir, ne zaman kuruldu, Türkiye ne zaman üye oldu?

Uluslararası Para Fonu (IMF) hakkında merak edilen soruları ve cevaplarını sizler için derledik. 

IMF nedir? Ne zaman kuruldu?

IMF‘nin açılımı Uluslararası Para Fonu‘dur. Kuruluşu, 1944 yılında ABD’nin New Hampshire eyalentindeki Bretton Woods kasabasında düzenlenen konferansta gerçekleşmiştir.

Konferansın toplanma amacı o dönem öncesinde yaşanan ekonomik krizin üstesinden gelmekti. Konferansın toplandığı dönemde 1929 Ekonomik Krizi‘nin etkileri halen hissediliyordu. Krizin ardından ülkeler korumacı bir ekonomi politikası izlemişti. Konferansın en büyük amaçlarından biri de sanayileşmiş ülkelerin çıkarlarını zedeleyen korumacı politikaların terk edilmesini sağlamaktı.

Konferans sonucunda imzalanan Bretton Woods Anlaşması ile iki ekonomik örgüt kurulmuştur. Bunlardan biri IMF, diğeri ise Dünya Bankası’dır. Bu iki örgüt “Bretton Woods İkizleri” olarak da adlandırılmaktadır. Bu arada toplantılara katılanlardan biri de ünlü iktisatçı John Maynard Keynes‘ti.

Bretton Woods Anlaşması’yla kuruluşu gerçekleşen IMF, 27 Aralık 1945 tarihinde tam anlamıyla faaliyetlerine başladı. İlk mali yardımını da İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın işgaline uğrayarak büyük zarar gören Fransa‘ya yaptı. Fransa’ya toplam 25 milyon dolar kredi sağladı.

Türkiye ne zaman üye oldu?

Kuruluşunda 29 ülke yer aldı. Türkiye ise 11 Mart 1947 tarihinde katıldı.

IMF’nin amaçları nedir?

IMF’nin amacı serbest piyasa ekonomisinin sürdürülmesinin sağlanması ve ülkelerin karşılaşacağı likidite sorunlarına yardımcı olmaktadır. Diğer amaçlarını ise şu şekilde sıralayabiliriz: Uluslararası alandaki parasal işbirliğinin gelişimini sağlamak, kur istikrarını sağlayacak önlemler almak, uluslararası ticaretin dengeli bir şekilde gelişmesini sağlamak.

IMF’nin günümüzdeki üye sayısı 187′dir. Birleşmiş Milletler’in uzmanlık kuruluşu olmasına karşın, idari ve mali açıdan bağımsızlığa sahiptir.

IMF’de sistem şu şekilde işlemektedir: Her bir üye IMF’nin fonuna belirli miktarda katkı sağlar. Üyelerin koyduğu bu miktar fonun belirli bir payını teşkil etmekte ve buna da kota denilmektedir. Üyeler, bu kotaları ölçütünde yönetime katılabilmekte ve fon kaynaklarından yararlanabilmekte.

IMF’de ağırlıklı oy yöntemi kullanılmaktadır. Bu doğrultuda her bir üye ülke sabit oylarının yanında kotaları ölçüsünde değişken oyu bulunmaktadır. Günümüzde en ağırlıklı oy payına sahip ülke ABD’dir.

IMF nasıl borç verir?

IMF, fondan yararlanmak isteyen ülkelerden kredilerin fonun amaçlarına uygun bir şekilde kullanılmasını şart koşar. Bu doğrultuda fondan yaralanacak ülke, IMF İcra Direktörleri Kurulu‘na izleyeceği ekonomi politikalarını ve önlemlerini içeren bir niyet mektubu sunar. Niyet mektubunun kabul edilmesi üzerine kredi sağlanır.

Yönetim Kurulu

IMF’nin en üst karar mekanizmasıdır ve üyeleri her bir üye ülkeden gönderilir.

Bakanlar Komitesi

İki farklı bakanlar komitesi bulunmaktadır: Uluslararası Para ve Finans Komitesi (IMFC) ve Kalkınma Komitesi. IMFC, IMF Yönetim Kurulu üyeleri arasından seçilen 24 üyeden oluşmaktadır. Kalkınma Komitesi de genellikle ülkelerin ilgili bakanlarından oluşmakta ve 24 üyeye sahiptir. Her iki komite de İMF Yönetim Kurulu’na tavsiyelerde bulunur.

İcra Direktörleri Kurulu

İMF’nın günlük işlerini yürüten bu kurul, 24 üyeye sahiptir. İcra Direktörleri Kurulu, 5 yıl boyunca görev yapmak üzere IMF Başkanı‘nı seçer.

IMF Başkanı kim?

2011 yılında İMF’nin 11. Başkanı Christine Lagarde olmuştur. 2016 yılında tekrardan seçilen Lagarde, 2019 yılı itibarıyla halen görevini sürdürmektedir.