İsmet İnönü kimdir? Kısaca hayatı özet

İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı ve ikinci cumhurbaşkanıdır. Kurtuluş Savaşı’nda ise Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakın silah arkadaşıydı. Peki, İsmet İnönü kimdir? Bu yazımızda İsmet İnönü’nün hayatına dair bilinmesi gerekenlere yer verdik.

İsmet İnönü hayatı kısaca

İsmet İnönü, 1884 yılında İzmir’de hayata gözlerini açtı. Eğitim hayatına Sivas’ta mahalle mektebinde başladı. Daha sonra sırasıyla Mülkiye İdadisi, Mühendishane-i Berr-i Hümayun ve Erkan-ı Harbiye Mektebi’nde eğitim gördü.

Mezuniyetinin ardından ilk görev yeri Edirne oldu. 31 Mart İsyanı’nı bastıran Hareket Ordusu’nda görev alan İnönü, Birinci Dünya Savaşı sırasında Kafkas Cephesi ve Filistin Cephesi’nde bulundu. 1918 yılında Harbiye Nezareti’nde görev yaptı.

Mustafa Kemal Atatürk’ün daveti üzerine Anadolu’ya geçti. Birinci İnönü Savaşı’nda Yunan ilerleyişini durdurdu. Mudanya Ateşkes Antlaşması’nda Türkiye’yi temsil etti. Lozan Barış Konferansı’nda da Türk Heyeti Başkanı olarak yer aldı. 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı oldu. Mustafa Kemal Atatürk’ün vefat etmesinden sonra cumhurbaşkanı oldu. Bu görevini 1950 yılına kadar sürdürdü. İsmet İnönü, 1973 yılında hayata gözlerini yumdu.

İsmet İnönü kimdir? (Uzun)

İsmet İnönü’nün daha detaylı hayat hikayesi şöyle:

İsmet İnönü, 1884 yılında İzmir‘de dünyaya geldi. Babası Kürümoğulları ailesine mensup Hacı Reşit Bey, annesi ise Cevriye Temelli Hanım’dı.

Eğitim hayatına Sivas’ta başladı. Mahalle mektebinin ardından 1895 yılında Mülkiye İdadisi’ne kaydoldu ve buradan 1986 yılında mezun oldu. 1897 yılında İstanbul’a giden İnönü, Mühendishane-i Berr-i Hümayun‘a girdi. Buradan mezun olduktan sonra girdiği Erkan-ı Harbiye Mektebi‘nden 1906 yılında birincilikle mezun oldu. 

Mezun olduktan sonraki ilk görev yeri Edirne oldu. 31 Mart İsyanı’nı bastıran Hareket Ordusu‘nda görev aldı. İttihat ve Terakki Cemiyeti‘ne de burada görev yaptığı sırada girdi.

1910 yılında 4. Kolordu kurmaylığına getirilen İsmet İnönü, Yemen’de isyanın başlaması üzerine Yemen Kuvayi Mürettebe Komutanlığı’nda görev yapmaya başladı. Burada 3 yıl kaldı ve binbaşılığa yükseldi.

Birinci Dünya Savaşı‘nın başlaması üzerine Kafkas Cephesi‘ne gitti. 1917 yılında 4. Kolordu Komutanlığı’nda görev yapmaya başladı. Daha sonra Filistin Cephesi’nde 20. Kolordu Komutanlığı ve 3. Kolordu Komutanlığı’nda görev yaptı.

Filistin Cephesi‘ndeki görevinin ardından İstanbul’a dönen İnönü, 24 Ekim 1918’de Harbiye Nezareti‘nde görev yapmaya başladı.

Mustafa Kemal Atatürk’ün daveti üzerine 9 Nisan 1920 tarihinde Ankara’ya gitti. Batı Cephesi Komutanlığı’na getirildi ve Çerkez Ethem ayaklanmasının bastırılmasında görev aldı. Tarihte “Birinci İnönü Savaşı” olarak bilinen savaş sonucunda Yunanlıların ilerlemesini durdurdu. Burada gösterdiği başarıdan ötürü mirliva rütbesine terfi etti. Büyük Taarruz’un ardından ise ferik rütbesine terfi etti.

Mudanya Barış Antlaşması‘nda Türkiye’yi temsil ettikten sonra Lozan Barış Konferansı‘nda da Türk Heyeti Başkanı olarak yer aldı.

1923 yılında başladığı başbakanlık görevini kısa bir dönem hariç 1937 yılına kadar sürdürdü. 1937 yılında Atatürk’ün isteğiyle başbakanlık görevinden çekildi.

Atatürk öldükten sonra TBMM tarafından yapılan seçim sonucunda cumhurbaşkanlığına getirildi. 1950 yılında Demokrat Parti’nin seçimleri kazanmasına dek görevini sürdürdü. Bu tarihten sonra muhalefete düştü. 27 Mayıs darbesinin ardından yapılan seçimlerin sonucunda hükümeti kurma görevi verildi. Başbakanlık görevini 1965 yılına kadar sürdürdü. 1972 yılında CHP Genel Başkanlığı‘ndan istifa etti.

İsmet İnönü, 25 Aralık 1973 tarihinde Ankara’da hayatını kaybetti.

Bu içerik hazırlanırken yararlanılan kaynaklar

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı

İsmet İnönü Vakfı