Karl Marx kimdir?

Karl Marx, 5 Mayıs 1818 tarihinde Prusya’nın Tier kentinde dünyaya geldi. Orta sınıf bir aileye mensuptu. Babası hukukçu Hirschel Marx, annesi ise Henriette Marx’tı.

Yahudi kökenli olan ve akrabalarında hahamların da olduğu Marx’ın ailesi, Hristiyanlığa (Luthercilik) geçmişti. Babası ülkedeki Yahudi karşıtlığından çekinmiş, mesleğini devam ettirebilmek için de din değiştirmişti.

12 yaşına kadar okula gitmeyen Marx, babası tarafından eğitildi. 12 yaşında ise liseye girdi. 1835 yılında Bonn Üniversitesi‘ne kaydoldu. Burada babasının ısrarıyla hukuk öğrenimi gördü. Üniversite eğitimi sırasında edebiyata yöneldi ve şiirler yazdı. Ayrıca bazı öğrenci derneklerinde aktif olarak görev yaptı.

Öğrenimini babasının isteğiyle Berlin Üniversitesi‘nde sürdürdü. Hukuk öğrenimi görmesine karşın felsefeye yönelik ilgisi ağır basan Karl Marx, felsefe üzerine araştırmalar yapmaya başladı. 

Doktorasını tamamladıktan sonra üniversitede kalarak öğretim görevlisi olmak istedi, ancak bu isteğini gerçekleştiremedi. Bunun üzerine gazeteciliğe yöneldi. Rheinische Zeitung adlı gazetede yazarlık yapmaya başladı. Ayrıca gazetenin baş editörü oldu. Ancak gazete kısa bir süre sonra hükümet tarafından kapatıldı.

1843 yılında evlendikten sonra Almanya’dan ayrılarak Paris’e gitti. Burada “Alman-Fransız Yıllıkları” adlı bir gazetede çalışmaya başladı.

1844 yılında Friedrich Engels ile tanıştı. İkilinin dostlukları hayatları boyunca sürecekti. 1845 yılında Prusya’nın isteği üzerine Fransız hükümeti Marx’ı sınır dışı etti. Paris’ten ayrılan Marx, Brüksel’e yerleşti. 1848 yılında ünlü eseri “Komünist Manifesto” yayımlandı.

1849 yılında İngiltere’ye giderek ekonomi üzerine yaptığı çalışmalarını yoğunlaştırdı. Kapitalizm üzerine ayrıntılı bir inceleme yaptı. 1867 yılında “Kapital“in birinci cildi yayımlandı. Diğer iki cildi ise ölümünün ardından yayımlandı.

Karl Marx, 1883 yılında hayatını kaybetti.

20. yüzyıl düşünce dünyasındaki tartışmalara Marx’ın görüşleri damgasını vurmuştur. İnsan ve toplum araştırması yapan bilimsel faaliyetlerde Marksist kategoriler ve yaklaşımlar sıklıkla kullanılmıştır. [1]

Marx’ın öğretisi felsefenin kadim sorularından biri olan yaşanabilir bir hayatın ne türden bir hayat olduğu sorusunu birçok noktada aydınlatma iddiası taşıyordu. Bu eksende ezilen ve yoksul kitlelerin inanç kümelerine; sosyalizmin bir ütopya olmaktan çıkarak felsefi ve bilimsel bir öğretiye dönüştüğü, kapitalizmin kaçınılmaz çöküşünün Marx tarafından bilimsel bir temellendirmeyle izah edildiğine yönelik genel bir kanaat hakimdi.[2]

Kaynakça

[1] ] Kurtul Gülenç, Siyasal Düşünceler Tarihi (Editörler: Hamit Emrah Beriş, Fatih Duman), 2. Baskı, Ankara, Orion Kitabevi, 2017, s. 874

[2] Kurtul Gülenç, Siyasal Düşünceler Tarihi (Editörler: Hamit Emrah Beriş, Fatih Duman), 2. Baskı, Ankara, Orion Kitabevi, 2017, s. 828