Komünizm, en basit anlatımıyla, toplumsal hayatın özellikle de mülkiyetin ortaklaşa sahiplenilmesi yoluyla komünal olarak örgütlenişini ifade eder. Marksistler için komünizm bir teorik idealdir. Bu anlamda komünizm, sınıfsızlık (zenginlik ortaklaşa sahiplenilmektedir), akılcı ekonomik örgütlenme (kullanım için üretim, mübadele üretimin yerini almaktadır) ve devletsizlik (sınıf çatışmasının yokluğunda devlet ‘sönüp gidecek’)tir. Ortodoks komünizm, 20. yüzyılda, farazi Marksist ilkeler temelinde kurulmuş toplumları ifade etmektedir. Bu toplumlarda: (1) Marksizm-Leninizm bir resmi ideoloji olarak kullanılmıştır; (2) komünist partinin toplumdaki ‘önder ve rehberlik edici’ rolüne dayanan bir iktidar tekeli bulunmaktaydı. ve (3) ekonomik hayat kolektifleştirilmiş ve bir merkezi planlama aracılığıyla örgütlenmişti. [1]

MARKSİZM NEDİR?

Komünizmin tarihsel olarak en önemli yakınlığı Marksizm ile olmuştur. Marksizm’e göre toplumun siyasi ve sosyal yapısını belirleyen ekonomik yapıdır. Ekonomik yapıyı şekillendiren ise üretim biçimidir. Toplumun siyasi ve sosyal yapısı, din, hukuk üst yapı kurumları olarak değerlendirilirken, ekonomi ise alt yapı kurumu olarak değerlendirilmektedir. Üst yapıyı belirleyen alt yapı, yani ekonomi olduğu için; burada yaşanacak değişim, üst yapıda da değişime yol açacaktır.

Marksizm, üretim biçimlerinde zaman içerisinde yaşanan değişimi esas alarak çeşitli toplum tipleri ortaya koymuştur: İlkel toplum, köleci toplum, feodal toplum, kapitalist toplum, sosyalist toplum ve son olarak komünist toplum.

Marksizme göre, kapitalist devlet sınıf mücadelesi sonucunda belirli aşamaları izleyerek yıkılacaktır. Bu aşamalar şunlardır: Proleterya diktatörlüğü, sosyalizm ve komünizm. Proleterya diktatörlüğü, kapitalist toplum ile komünist toplum arasında bir geçiş dönemini ifade etmektedir. Bu dönemde iktidar proleteryanın elinde olacaktır. Sosyalizm, komünist toplumdan önceki bir alt basamaktır. Bu dönemde devlet halen varlığını korumaktadır. Komünist toplum aşamasında ise devlet artık ortadan kalkmaktadır.

Marksizme göre kapitalist toplum yapısının sona ermesi, işçi sınıfının koşullarının her geçen gün daha da kötüleşmesi neticesinde gerçekleşecektir.

Paris Komünü nedir?

Kaynakça

[1] Andrew Heywood, Siyasi İdeolojiler, Çeviren: Prof. Dr. Levent Köker, 10. baskı, Ankara, BB101 Yayınları, 2016, s.145