Muammer Kaddafi’nin linç edilerek öldürülmesinin üzerinden 7 yıl geçti. Bir cep telefonundan çekilen ve Kaddafi’nin son anlarını gösteren video kaydı halen hafızalardaki tazeliğini koruyor. Peki geçen 7 yılda Libya’da neler değişti? Kaddafi dönemi Libya’sı ile Kaddafi sonrası Libya’sını sizler için karşılaştırmalı olarak derledik.
Kaddafi döneminde Libya
1969 yılında Kral İdris’i kansız bir darbeyle indiren Kaddafi, 1973 yılında Libya’daki yabancı petrol firmalarını devletleştirdi. Bu, petrol ve doğalgaz rezervleri bakımından zengin olan bir ülke için önemli bir adımdı.
Libya’ya yeni bir siyasi düzen getirmeyi amaçlayan Kaddafi, komünizmi de kapitalizmi de reddetmiştir.
1972 yılında Kaddafi tarafından siyasi parti kurulması yasaklandı.
Kaddafi, ülkesini bölgesel anlamda güçlü bir ülke yapma amacındaydı. Bunun yolunun da bölgesindeki gelişmelere karşı aktif bir politika izlemekten geçtiğini düşünüyordu. Nitekim Çad’a girdi ve Aozu Şeridi’ni işgal etti. Batı Afrikalı isyancı örgütleri, İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu (IRA) ve Filistin Kurtuluş Örgütü’nü (FKÖ) destekledi. 1990’larda Afrika Birleşik Devletleri’nin kurulmasını istedi.
Kaddafi döneminde Libya’da elektrik, doğalgaz ve su ücretsizdi. Ayrıca sağlık hizmetleri ve eğitim de ücretsizdi.
2011 yılı itibarıyla 90,6 milyar dolar GSYİH’si olan Libya, dünyanın en büyük 74. ekonomisi konumundaydı.
2011 yılı itibarıyla kişi başına düşen GSYİH 14,450 bin dolardı. Bu alanda dünyada 10. sırada bulunuyordu.
2000 ile 2011 yılları arasında tüketici fiyatlarında düşüş yaşanan tek ülkeydi.
En pahalı ülkeler sıralamasında en sonuncu sıradaydı.
2011 yılında en çok yatırım çeken 10. ülkeydi.
Kaddafi sonrasında Libya
Kaddafi’nin devrilmesinden sonra ülke siyasi anlamda tam bir kaos içine düştü. Ülkede 3 ayrı hükümet bulunuyor. Ayrıca biri Trablus’ta, diğeri de Tobruk’ta olmak üzere 2 ayrı meclis bulunuyor.
Ülkenin kişi başına düşen GSYİH’si 5 bin dolara kadar düştü.
Yaklaşık 2 milyon kişi insani yardıma muhtaç durumda. Toplam nüfusun 6 milyon olduğu düşünüldüğünde bunun çok ciddi bir rakam olduğu görülecektir.
Ülkenin nüfus artış hızı yüzde 6 seviyesinden yüzde 1 seviyesine düştü.
Ülke her yıl yüzde 3 küçülüyor.
Ülkede işsizlik oranı yüzde 20 civarında.
İç savaşın neticesinde ülkeden çok sayıda kişi göç etti.
Yaklaşık 4 bin mülteci ülkeden kaçarken denizde boğularak hayatını kaybetti.
Hastanelerin yüzde 44‘ü faaliyet dışı kalmış durumda.
Bir yanıt yazın
Yorum yapabilmek için oturum açmalısınız.