Mesnevi nedir, özellikleri nelerdir? Kısaca özet

Mesnevi nedir? Mesnevi özellikleri nelerdir? Mesnevi ne anlatıyor, türü nedir? İşte Mesnevi hakkında bilinmesi gerekenler kısaca.

Mesnevi nedir?

Mesnevi; her beyti ayrı kafiyeli olan manzumedir. Uzun manzum eserlerin çoğu kafiye rahatlığı için mesnevi biçiminde yazılır. İran edebiyatından bizim edebiyatımıza geçmiştir.

Mesnevi özellikleri

Mesnevi türünün kafiye şeması şöyledir: aa-bb-cc-dd-ee… Anlam her beyitte tamamlanır. Mesnevide konu birliği olduğu için, her beyit kendi başına bir küçük eser sayılamaz. Türk ozanlarının sazla okudukları koşuk adı verilen manzumeler de mesnevi biçiminde olduğundan, İranlılara Türklerden geçtiği ileri sürülmektedir.

Mevlana‘nın Farsça manzum büyük kitabının adı da Mesnevi’dir. Bu nazım biçimi, bütün dünya milletleri tarafından kullanılır.

Mevlana’nın 26 bin beyitlik Mesnevi’si, Süleyman Çelebi’nin Mevlid’i, Şeyh Galib’in Hüsn ü Aşık’ı gibi daha binlerce ünlü eser, hep mesnevi tarzında yazılmıştır.

Mesnevilerin konusu objektif, soyut, toplumsal ve yaşanılan olaylardır. Divan nazmının diğer türlerinde görülmeyen bir gerçeklik taşıyan mesnevilerde; dine, tasavvufa, ahlaka, kahramanlık ve aşka bağlı konular geniş yer tutar.

Divan Edebiyatı döneminde henüz roman ve öykü gibi türler ortaya çıkmamıştı. Bu sebeple öyküleme gerektiren konular mesnevilerde anlatılırdı. Bir bakıma Mesneviler, roman ve öykünün yerini tutmuştur diyebiliriz.

Divan Edebiyatı’nda aynı şairin yazdığı 5 mesnevi hamse adını alır. Hamse sahibi olan şairlerden bazıları şunlardır: Ali Şir Nevai, Nev’izade Atai ve Taşlıcalı Yahya.

Mesnevi nazım şekli ile yazılmış eserlerden bazıları

• İskendername – Ahmedi
• Leyla ile Mecnun, Hüsrev ü Şirin
• Mevlid (Süleyman Çelebi)
• Harname (Şeyhi)
• Surname (Vehbi)
• Hayriyye (Nabi)

Mesnevi, Mevlana’nın Hüsameddin Çelebi’nin isteği üzerine yazdığı bir eseridir. Mevlana söylemiş, Hüsameddin Çelebi de yazmıştır. Bu eser Farsça kaleme alınmıştır.

Kaynakça

Seyit Kemal Karaalioğlu, Edebiyat Terimleri Klavuzu, İnkılap ve Aka Kitabevleri, İstanbul, 1975