Sayıştay nedir, ne iş yapar, üyelerini kim seçer? (Kısaca)

Sayıştay nedir, ne iş yapar? Sayıştay üyelerini kim seçer? Sayıştay ne zaman kuruldu? Yetkileri nelerdir? Sayıştay denetimleri nasıl olur? İşte Sayıştay hakkında kısaca bilinmesi gerekenler…

Sayıştay nedir?

Sayıştay, anayasal bir mali denetim organıdır. Görevleri anayasada düzenlenmiştir. 1876 yılından beri de anayasal bir organ olma statüsünü korumaktadır. Sayıştay’ın Osmanlı Devleti’ndeki öncülü olan kuruluş Divan-ı Muhasebat‘tır.

Sayıştay ne iş yapar?

Sayıştay denetimlerini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) adına yapmakta. Bu doğrultuda merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının gelir, gider ve mallarının denetlemesini gerçekleştirir. Öte yandan yerel yönetimlerin hesap ve işlemlerinin denetimi de Sayıştay tarafından yapılır.

Satıştay denetimine tabi kuruluşlar

Sayıştay’ın denetimine tabi olan kuruluşları şu şekilde sıralayabiliriz:

♦ Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri

♦ Özel bütçe kapsamındaki kamu idareleri

♦ Sosyal güvenlik kuruluşlarının bütçeleri

♦ Düzenleyici ve denetleyici kuruluşlar

♦ Mahalli idarelerin bütçeleri

Sayıştay, Anayasa’da belirtilen yüksek mahkemeler arasında bulunmuyor. Fakat kararları kesindir ve kararlarına karşı Anayasa Mahkemesi dahil hiçbir yargı merciine başvurulamaz.

Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, Sayıştay denetimine tabi değildir.

Sayıştay Başkanı ve üyeleri nasıl seçiliyor?

Sayıştay üyeleri, TBMM’de gizli oyla seçilmekte. Sayıştay Başkanı da TBMM’de gizli oyla seçilmekte. Sayıştay Başkanı’nın görev süresi 5 yıldır. Bir kişi en fazla iki kez Sayıştay Başkanı seçilebilir. Eylül 2022 tarihi itibariyle Sayıştay Başkanı Metin Yener’dir. Yener, 2021 yılında TBMM tarafından yapılan gizli oylama sonucunda Sayıştay Başkanı seçilmiştir.

Sayıştay Başkanı ve üyeleri azledilemez

Sayıştay Başkanı ve üyelerinin azledilmesi mümkün değildir. Ayrıca kendileri istemedikçe de 65 yaşından önce emekliye sevk edilmeleri söz konusu olamaz. Bu güvenceler, Sayıştay Başkanı ve üyelerinin görevlerini hiçbir baskı altında kalmadan yapmaları için verilmiştir.

Sayıştay denetimleri

Sayıştay denetimleri iki türlüdür: Düzenlilik denetimi ve performans denetimi.