Sovyetler Birliği ne zaman ve neden dağıldı? Kısaca

Vladimir Lenin önderliğinde 1922 yılında kuruluşunu ilan eden Sovyetler Birliği ya da resmi adı ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği‘nin dağılması, 26 Aralık 1991 tarihinde gerçekleşti.

Sovyetler Birliği’nin dağılması sonucunda, Sovyetler Birliği ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD) arasında 1940’lı yılların sonlarında başlayan ve “Soğuk Savaş” olarak adlandırılan dönem de sonlanmış oldu.

Soğuk Savaş nedir? 3 soruda Soğuk Savaş hakkında bilgi

Sovyetler Birliği neden dağıldı?

Sovyetler Birliği’nin dağılış sürecinin başlangıç aşamasına baktığımızda, 1985’in Nisan ayının önemli bir yer teşkil ettiği görülmektedir. Çünkü bu tarihte Mihail Gorbaçov yönetime gelmişti.

Gorbaçov’un yönetime gelmesiyle birlikte, Sovyetler Birliği’nin hem iç politikasında hem de dış politikasında önemli değişimler yaşandı.

Gorbaçov, dış politikada Batı Bloku ile daha uzlaşmacı bir politika izledi. Nükleer denemeleri tek taraflı olarak durdurdu, ABD ile 1987 yılında Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması‘nı (INF) imzaladı, Afganistan’dan Sovyet askerlerini çekti. Tüm bunlar Sovyetler Birliği’nin dış politikasında keskin bir dönüşümü göstermekteydi.

Dış politikada bunlar olurken içeride de keskin bir dönüşüm yaşanmaktaydı. Yönetime geldiğinde ekonomik sorunlar ve iç huzursuzluklarla karşı karşıya kalan Gorbaçov, ülkede liberalleşme yolunda adımlar attı. “Yeniden Yapılanma” anlamına gelen Perestroyka ve “Açıklık” anlamına gelen Glastnost kavramlarını öne çıkardı.

Bu kavramlar doğrultusunda özel mülkiyetin yaygınlaşması, serbest piyasa ekonomisine geçişin sağlanması, özelleştirme politikasına ağırlık verilmesi, demokrasinin geliştirilmesi, basına ve sanata özgürlük sağlanması gibi politikalar izlendi.

Fakat bu politikalar beklenen etkiyi yaratmadı. Aksine Sovyetler Birliği’nde hoşnutsuzluğu artırarak milliyetçi akımları güçlendirdi.

1990 yılında Gorbaçov’a darbe girişiminde bulunuldu. Fakat Boris Yeltsin liderliğinde halkın direnişi sonucunda akamete uğratıldı. Sovyet parlamentosunda Komünist Parti’nin faaliyetlerine son verilmesiyle birlikte dağılma başladı. Sovyetler Birliği’ne bağlı cumhuriyetler bir bir bağımsızlıklarını ilan etti.