Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) 25 Mart tarihinde swap işlemleri ile ilgili aldığı kararın ardından en çok merak edilen soruların başında “Swap ne demek?” sorusu geldi. 

SWAP NE DEMEK?

“Swap” kelimesini en basit bir şekilde şöyle tanımlayabiliriz: İki para biriminin belirli bir süre için değişimidir.

Para swapı, çapraz döviz swapı ve faiz swapı olmak üzere üç farklı swap işlemi bulunmaktadır.

Burada özellikle döviz üzerinden yapılan swap işlemi, Merkez Bankası’na sermaye hareketlerini yönlendirmek için bir fırsat sunmaktadır.

Bu işlem şu şekilde gerçekleşmektedir: Merkez Bankası, bir bankayla anlaşarak ileri bir tarihte geri almak üzere döviz satar ve karşılığında TL alır.

Bu işlemlerin yatırımcıya sağladığı en önemli fayda, kur riskinden kurtulmuş olmak. Özellikle dövizde oynaklığın fazla olduğu dönemlerde yatırımcılar için önemli bir avantaj sağlayabiliyor.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), geçtiğimiz günlerde TL swap piyasasında daha önce yüzde 10 olarak uygulanan vadesi gelmemiş toplam swap satışı sınırını yüzde 20’ye çıkardı. Bundan bir kaç gün sonra ise yüzde 30’a çıkardı.

TCMB’nin aldığı kararın ardından, Londra swap piyasasında TL için uygulanan gecelik faizler yüzde 1300’ü aştı. Ertesi gün ise yüzde 50’ye kadar indi.

Bu işlemlerin sonucunda dolar/TL kurunda 5.40 seviyesine kadar düşüş görüldü.

ÖZGÜR DEMİRTAŞ YAŞANANLARI DEĞERLENDİRDİ

Prof. Dr. Özgür Demirtaş, sosyal medya hesabından yaptığı değerlendirmede, swap faizlerinin bir süre daha yüksek seviyede tutulması halinde borsanın çok olumsuz etkileneceğini ve faizlerin daha da artacağını söyledi.

3) Bunun üzerine Türk Borsa ve Tahvillerini sattılar. Borsa feci düştü. Türkiye’nin tahvil faizleri fırladı. Swap faizleri daha da fazla o seviyede tutulsaydı. Borsa paramparça olacak, Faizler daha da fırlayacaktı. Peki 3 günün sonunda ne oldu?

— Özgür Demirtaş (@ProfDemirtas) 28 Mart 2019

5) Yabancı yatırımcının sattığı Borsa parası yarın eline geçecek (Borsa satışlarından 2 gün sonra o parayı alabilirsiniz) onunla Dolar alacak mı onu ise yarın göreceğiz.

— Özgür Demirtaş (@ProfDemirtas) 28 Mart 2019

ESKİ MERKEZ BANKASI DURMUŞ YILMAZ: GERÇEK VERİLER ORTAYA KONULMALI

Eski Merkez Bankası Başkanı ve İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Durmuş Yılmaz, RS FM’de Yavuz Oğhan’ın sunduğu “Bidebunudinle” programında TCMB’nin swap hamlesini yorumladı. İşte Yılmaz’ın açıklamaları:

“Ekonominiz bu tür hareketlere açık olduğu sürece, kar amacı güden ve oyunun kuralını bilen insanlar buralarda pozisyon almaya çalışacaklardır. Dün böyle, bugün böyle, yarın da böyle olacak. Ancak özellikle seçimlerden önce olmasında bir kasıt aranıp aranmayacağı konusunda çok fazla bir yargı içerisine girmek istemiyorum.

Türkiye’de belirli aralıklarla ekonomiyle ilgili rakamlar açıklanıyor. Döviz rezervleriyle ilgili geçen hafta ortaya çıkan resim açıklamaya muhtaç bir durum arz etti. Bu konuyla ilgilenen uluslararası camia, bunu analiz ederek TCMB’nin döviz rezervlerindeki azalmanın kaynağını öğrenmeye çalıştılar. Fakat bu konuda onları tatmin eden bir açıklama gelmedi. Açıklama gelmeyince de var olan spekülasyonlar, daha da büyüdü. Spekülasyon neydi? Kamu bankaları, TCMB’den aldıkları dövizi satıyorlar. Bugün itibarıyla halen elimizde bir kanıt yok. Ama dövizin satıldığını karşı taraf bir yerden biliyor.

Böyle durumlarda yapılması gereken şey, güven artırıcı önlem ve tedbirler almak. Derhal gerçek verileri ortaya koymak. Doğrunun ne olduğunu kamuoyuyla paylaşmak. Onları ikna etmek.

TCMB, bu teknik operasyon sonucunda TL’nin değer yitirmesini önlemekte başarılı oldu. Bu birleşik kap gibi. Bir yerde başarılı oldunuz, ama öbür tarafta başka şeylere zarar verdiniz. Önümüzdeki günlerde göreceğiz.

Uzun vadede bunun ekonomimiz üzerinde son derece olumsuz etkisi olacaktır. Çünkü, bizim büyüme modelimiz yabancıdan gelecek kaynağa bağlı. Ama biz kaynağı gönderecek yabancı ile ters düştük. ”

*Durmuş Yılmaz’ın katıldığı programın tamamını izlemek için tıklayınız.